SMA’da Beslenme

SMA’da Beslenme

SMA’da beslenme kritik bir öneme sahiptir. Nitekim hastalığın getirmiş olduğu yutma ve çiğneme güçlüğü gibi sorunlar hastaların yetersiz beslenmelerine neden olabilir. Beslenme yetersizliği ise hastalığın gidişatını olumsuz yönde etkileyen faktörlerden biridir. [1] Bu yüzden hastaların sağlıklı bir şekilde beslenmelerinin ve doğru besinleri doğru miktarlarda almalarının sağlanması son derece önemlidir. 

Fakat SMA hastaları için beslenme, hastalığın ilerleyiş seyrine de bağlı olarak zorlayıcı bir süreç haline gelebilmektedir. Öyle ki araştırmaların gösterdiği üzere SMA hastalarının ekseriyetinde beslenme sorunları mevcuttur.[2] Özellikle hastalığın yarattığı kas kaybı neticesinde ortaya çıkan çiğneme ve yutma konusundaki güçlükler hastaların yetersiz beslenmelerinin ve zayıf kalmalarının temelinde yatar. Madalyonun bir diğer yüzünde ise hareket azlığı, aşırı beslenme ile birleşip obeziteye de neden olabilmektedir. Bu açıdan SMA’da beslenme rutinin iyi düzenlenmiş olması son derece önemlidir. 

SMA’da beslenme konusunda ortaya çıkabilmesi olası bir diğer problem ise aspirasyon riskidir. Özellikle küçük yaştaki hastalarda yaygın olarak ortaya çıkan bir semptom olan baş kontrolünün sağlanamaması gibi durumlarda ortaya çıkan bu risk, beslenme konusunda sorunları ortaya çıkarabilmektedir. Bu anlamda görülebileceği gibi SMA hastalığında, hatalığın tipine, hastanın yaşına ve çevresel faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilecek çeşitli beslenme sorunlarından bahsetmek mümkündür. Hastalığın genel seyrinde olduğu gibi beslenme konusunda da her hastanın durumu kişiye özeldir ve bu durum gözetilerek bir yol izlenmesi gerekir. 

SMA’da Beslenme Nasıl Olmalıdır?

SMA’da beslenme aktivitesi, karşılaşılabilecek sıkıntıların önüne geçilebilmesi ya da minimize edilebilmesi ve hastaların yaşam kalitesini arttırabilmek için uzman diyetisyenlerin gözetiminde ilerlemelidir. Bu sayede her hastanın, kendine özgü koşullarına uygun bir program dahilinde beslenmesi sağlanır. SMA’da beslenme sürecinin sorunsuz bir şekilde ilerleyebilmesi için diyetisyen kontrollerine her 3 ila 6 ayda bir devam etmek gerekir. Böylelikle uzmanlar tarafından yapılan analizler neticesinde gerekiyorsa hastaların beslenme programları güncellenir. [3]

SMA hastalığında beslenme konusunda dikkat edilmesi gereken birkaç temel noktadan bahsedilebilir. Bunlardan ilki uzun süreli açlıktan kaçınmaktır. [4] Bu yüzden de SMA hastaları için öğün sayılarını arttırmak önemlidir. Bu durumun temelinde yatan neden olarak ise hastalarda yaygın olarak görünen mide hastalıkları gösterilebilir. Daha sık ve daha ufak öğünler ile SMA hastalarında yaygın olarak ortaya çıkan reflü gibi mide hastalıklarının ortaya çıkması yahut mevcutsa ilerlemesini önlemek mümkün olur.[5] SMA hastalarının yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyecek mide hastalıklarının önüne geçmek için tavsiye edilen bir diğer yöntem ise öğünler sonrası uzanmak yerine belirli bir süre -yarım saat kadar- başlarını dik tutacak vaziyette oturmalarıdır. Bu sayede yiyecekler hastaların soluk borusundan daha rahat geçecek ve sindirim sistemine daha rahat ulaşacaktır. [6]

SMA’da beslenme konusunda dikkat edilmesi gereken bir diğer hususta fazla yağlı ve katı yiyeceklerden uzak durmaktır. Nitekim SMA hastalarında hastalığın getirdiği sınırlı hareket koşulları nedeniyle obezite gibi hastalıkların da ortaya çıktığı yaygın şekilde görülür. Bu açıdan da yağlı yiyeceklerden kaçınılması önemlidir. [7] Yağlı yiyecekler konusunda dikkat edilmesi gereken istisnaların varlığına da işaret etmek gerekir. Nitekim erişkin olmayan SMA hastalarının gelişimlerini sağlayabilmeleri için yağlı yiyeceklere de belirli oranlarda ihtiyacı bulunur. Bu anlamda yeniden hastaların diyet programı için uzman diyetisyenlerin görüşünün ne yönde olacağı önem kazanır. Uzmanların hazırlayacağı programlara ailelerin uyması çocuk hastaların gelişimi açısından son derece önemlidir. 

SMA’da Beslenme İçin Alternatifler

Özellikle yutma ve çiğneme güçlüğü ileri seviyede olan ve aspirasyon riskinin yüksek olduğu hastalar, uzmanlar tarafından tüp ile beslenmeye yönlendirebilirler.  Yine her hastanın değişen ihtiyacına yönelik olarak bu tüp Nazogastrik tüp (burundan mideye uzanan bir tüp) ya da Gastrostomi tüpü (cerrahi yolla direkt olarak mideye yerleştirilen bir tüp) olabilir.